Obezite, vücuttaki yağ dokusunun sağlık sorunları oluşturacak düzeyde aşırı artması ile karakterize bir hastalıktır.
Normalde vücutta enerji alımı ile harcanımı arasında bir denge vardır. Bu denge enerji alımı lehine bozulursa basit obezite dediğimiz ve yaşam tarzı değişiklikleri ile tedavi edilebilen şişmanlık ortaya çıkar. Bunun dışında, nadir de olsa genetik veya hormonal nedenler de obeziteye neden olabilir…
Genetik obezite, doğumdan sonra ilk 1 yıl içinde hızlı kilo alımına neden olur ve erken yaşlardan itibaren (genellikle 6 yaşından önce) obezite ile sonuçlanır. Ebeveynleri arasında akraba evliliği olan çocuklarda genetik obezite daha sık görülür. Ancak akraba evliliği olmayan ailelerde de genetik obezite görülebilir. Genetik obezitesi olan çocukların en az bir ebeveyni de obezdir. Genetik olarak obez olan çocuklarda bazı ek anormallikler (gelişme geriliği, okul başarısında düşüklük, görme kusurları, ergenlik gecikmesi…) de bulunabilir.
Hormon bozukluğu sonucu ortaya çıkan obezite nadirdir. Ancak altta yatan bozukluk tedavi edilmezse kilo vermek neredeyse imkansızdır. Bu nedenle tüm obez çocuk ve ergenlerin eşik edebilecek hormon bozukluğu açısından değerlendirilmesi gerekir. Aşırı beslenme ve hareketsiz yaşam tarzı nedeniyle ortaya çıkan basit obezitede çocuğun kilosu ile birlikte boyu da yaşıtlarına göre uzundur. Oysa hormon bozukluğuna bağlı obezite durumlarında genellikle kilo fazla olmasına rağmen boy kısadır. Hipotiroidi, Cushing sendromu (bir çeşit böbreküstü bezi hastalığı) ve büyüme hormonu eksikliği obeziteye yol açabilen hormonal hastalıklardır.
Hangi sebeple ortaya çıkarsa çıksın obezite tedavi edilmediği taktirde bir takım rahatsızlıklara ve kronik hastalıklara neden olur. Bunlar;
- Çabuk yorulma
- Nefes darlığı
- Aşırı terleme
- Ciltte tahriş, pişik, enfeksiyon
- İnsülin direnci
- Tip 2 Diyabet
- Yüksek tansiyon (Hipertansiyon)
- Kalp damar hastalıklarına yatkınlık (erişkin dönemde)
- Reflü
- Karaciğer yağlanması
- Horlama & Uyku apnesi
- Astım
- Polikistik over sendromu
- Ortopedik sorunlar (Femur başı epifiz kayması, Düz tabanlık)
- Psikososyal sorunlar
- Kendine güvensizlik
- İçe kapanma
- Depresyon
- Blumia nervosa
Obez çocuklarda bu durumların varlığı dikkatli bir biçimde araştırılmalı ve gerekli tedaviler yapılmalıdır. Ancak araştırmacılar obeziteyi tedavi etmenin yollarını aramaya devam etse de, obeziteyi önleyici tedbirler almak obeziteyi tedavi etmekten daha kolaydır. Obeziteyi önlemek için sebze, meyve, baklagiller, kepekli tahıllar, yeterince yağ ve protein içeren dengeli diyetle beslenmek ve günde en az bir saat fiziksel aktivite yapmak da önemlidir.